Blog Archive
De drie dimensies van affectieschade
In de literatuur op het
gebied van het Nederlandse (privaatrechtelijke) personenschaderecht wordt er al jaren voor gepleit om vergoeding van affectieschade mogelijk te maken. Onder affectieschade wordt daar verstaan het immateriële nadeel (leed) dat een persoon lijdt doordat een persoon met wie hij een affectieve relatie onderhoudt ernstig letsel overkomt of overlijdt. Als dat nadeel het gevolg is van een onrechtmatige gedraging door een ander zou, stellen verschillende rechtswetenschappers, het privaatrecht moeten voorzien in een recht op vergoeding van dat nadeel. Een onderzoek door Akkermans e.a. heeft bovendien uitgewezen dat er onder naasten en nabestaanden een duidelijke behoefte aan vergoeding van affectieschade bestaat. In 2010 is een voorstel daartoe echter tot groot ongenoegen van verschillende academici, onder wie Lindenbergh en Rijnhout, in de Eerste Kamer gestrand. Met die afwijzing door de Eerste Kamer was (voor even) de hoop vervlogen dat vergoeding van affectieschade binnen afzienbare tijd mogelijk zou worden. Tot kort na de verwerping van het voorstel Wijnakker wees op verschillende uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waaronder Bubbins t. Verenigd Koninkrijk, op grond waarvan de mogelijkheid tot vergoeding van affectieschade in elk geval zou moeten bestaan voor de situatie waarin de overheid als schadeveroorzaker in een zaak betrokken zou zijn. En die conclusie roept de vraag op of dan niet ook in de horizontale verhouding een recht op vergoeding van affectieschade zou moeten worden erkend. Een verschil in vergoedingsrechten naar type schadeveroorzaker zou aan de benadeelde moeilijk uit te leggen zijn. In een Ucall blog bepleitte ik dat de door het EHRM aangenomen verplichting, met behulp van een eerder door de Nederlandse rechter aangewende techniek, goed breder kan werken in de nationale rechtsorde. Wat hier van zij: pogingen om via de band van het EVRM vergoeding van affectieschade te verkrijgen, zijn tot op heden niet succesvol gebleken. Een nieuwe, derde weg, namelijk via het strafrecht is recent ingeslagen, na verloop van de implementatietermijn van richtlijn 2012/29/EU – de Richtlijn tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten (hierna: Richtlijn minimumnormen slachtoffers). Benadeelde partijen die zich ex artikel 51f Sv in het strafproces hebben gevoegd, hebben voor de stafrechter vergoeding van affectieschade gevorderd. De discussie over de vergoeding van affectieschade kent zo inmiddels drie dimensies: een privaatrechtelijke, een Europese (gebaseerd op het EVRM), en nu dus ook een gecombineerd Unie- en strafrechtelijke. Die laatste dimensie staat hierna centraal.
Mag de Amerikaanse justitie onze emailgegevens inkijken?
Europese gebruikers van Gmail, Hotmail en MSN zijn voorlopig veilig voor de lange arm van de Amerikaanse wet. Een Amerikaanse rechtbank besliste vorige week (14 juli 2016) dat de Amerikaanse justitie Microsoft niet kan dwingen emailgegevens over te leggen die in een Iers datacentrum waren opgeslagen. De beslissing zou echter zomaar een Pyrrusoverwinning kunnen zijn voor internationaal opererende Internetproviders en gebruikers bezorgd om hun privacy. Niet alleen kan de Amerikaanse justitie nog in beroep gaan bij het Amerikaanse Hooggerechtshof, ook kan het Amerikaanse Congres steeds een andersluidende wet aannemen. De beleidsvraag hierbij is hoe we een efficiënte bestrijding van de transnationale misdaad kunnen verzoenen met adequate gegevensbescherming en respect voor de soevereiniteit van andere landen.
Read more
Gender bias in de academische wereld: vier Spinoza prijzen
Anna Maria Schuurman (eerste vrouwelijke student UU)
In december 2015 organiseerde Linda Senden met Mirella Visser van het Centrum voor Inclusive Leadership een seminar over de gelijke behandeling van man en vrouw als een van de kernwaarden van de Europese Unie (artikel 2 en 3 lid 3 van het Verdrag van de Europese Unie), het beginsel van gelijkheid van mannen en vrouwen (artikel 23 van het Handvest), en de vrijheid van beroep en het recht om te werken (artikel 15 Handvest). Om dit te realiseren streeft de EU er op grond van artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie er bij elk optreden naar de ongelijkheden tussen mannen en vrouwen op te heffen en de gelijkheid van mannen en vrouwen te bevorderen. In de praktijk is het echter ook op Europees niveau nog zoeken naar mogelijkheden om regelgeving zo in te richten dat gender diversiteit wordt gestimuleerd. Een voorstel daartoe voor een richtlijn “inzake de verbetering van de man-vrouwverhouding bij niet-uitvoerende bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen 2012” is een voorbeeld van de voetangels en klemmen die daarbij een rol spelen. Tijdens het seminar werd vooral gekeken naar hoe naast de overheid ook de industrie een belangrijke rol en verantwoordelijkheid hierin heeft. Een van de conclusies van de organisatoren van het seminar was, dat het eigenlijk onvermijdelijk is om harde quota in te voeren, ook al betekent dit een vergaande ingreep in de vrijheid van ondernemerschap (artikel 16 Handvest).
Read more
Blow that whistle!
In April 2014, the Albanian Ministry of Justice and the Minister of State on Local Issues granted the Willem Pompe Institute for Criminal Law & Criminology the task of designing a Whistleblower Protection Law for Albania. This project was supported by the Embassy of the Netherlands in Albania and funded by the Dutch Rule of Law Programme. The team responsible for drafting the Law and the explanatory memorandum consisted of researchers from the Research Programmes UCALL and RENFORCE: François Kristen (UCALL), Eelke Sikkema (UCALL), John Vervaele (RENFORCE), Dina Siegel-Rozenblit (RENFORCE) and myself (RENFORCE). The draft Law and the explanatory memorandum were sent to Tirana in March 2015, and in the beginning of June this year, the Netherlands Embassy announced that the Albanian Parliament had approved the Whistleblower Law. The Law will enter into force once it is promulgated by the President of the Republic and published in the Official Gazette. However, it is important to note that until its publication in the Official Gazette we do not know to what extent the approved Law differs from the draft Law we submitted.
Balancing security and freedom in the Area of Freedom, Security and Justice
The 2016 Annual European Criminal Law Academic Network (ECLAN) Conference was entitled “The Needed Balances of EU Criminal Law: Past, Present and Future”. One of the discussed topics was how to establish the right balance between measures that provide security and those that protect freedom. The point was strongly made that EU law to date has focused too much on establishing an Area of Security by adopting mutual recognition instruments and minimum harmonization measures which contribute to the protection of individuals against cross-border criminality. An example is the widening definition of offences linked to terrorist activities. After the 9/11 attacks, Framework Decision 2002/475/JHA was adopted whose provisions include the definition of terrorist offences and offences linked to terrorist activities. In 2008, Framework Decision 2008/919/JHA broadened the scope of offences linked to terrorist activities by criminalizing recruitment and training for terrorism. In 2015, as a response to the continuing and growing threat of terrorism, the Commission introduced a far-reaching proposal for a Directive on combating terrorism. Title III of this Directive on offences related to terrorist activities includes ‘travelling abroad for terrorism’, which is a new offence.
(R)evolution in the EU System of Political Accountability: Joint Parliamentary Scrutiny mechanism
Source: Lex van Lieshout
On 11 May 2016, the European Parliament adopted a new regulation for Europol, which will enter into force on 1 May 2017. This Regulation establishes the – so far unprecedented political accountability mechanism in the EU – Joint Parliamentary Scrutiny. The introduction of a mechanism, which links political accountability fora of the EU and the national levels, is a revolutionary development for the evolving multi-level accountability system (of EU agencies). To enhance democratic legitimacy of the EU structures and decisions, the legislative and accountability roles of the European Parliament have grown significantly in the last decennia (Scholten 2014). Yet, never before did national parliaments become involved in holding EU entities to account, too.
Read more
Banken zetten zich schrap tegen SREP
Het nieuwe EU bankentoezicht, vormgegeven in het zgn. Single Supervisory Mechanism (SSM) – of in goed Nederlands het Gemeenschappelijk Toezichts Mechanisme (GTM) – is sinds eind 2014 een feit. Het voorziet in een leidende rol voor de ECB en een meer ondergeschikte rol voor de nationale toezichthouders. De ECB houdt toezicht op de belangrijke banken in de EU, in jargon de SI’s; de rol van de nationale toezichthouders, zoals DNB, is met name nog gericht op de zgn. minder significante banken, in hetzelfde jargon ook wel LSI’s genoemd. Ook dit toezicht is echter in belangrijke mate Europees: de toezichtsregels vinden hun basis in EU-richtlijnen, verordeningen en aanbevelingen. De zgn. SREP vormt hiervan een mooie illustratie. Voor de Europese banken, zo ook voor de Nederlandse, is deze SREP een belangrijk en spannend proces waar men soms met enige vrees naar kijkt. Is dit terecht? Is er voor Nederlandse banken aanleiding zich zorgen te maken?
Locked out: Exclusion, discrimination and repression in the State of ‘Liberté, Égalité, Fraternité’
French disadvantaged neighborhoods as symbolic prisons. Photo: Léa Massé
In the wake of the Paris attacks that struck France in November 2015, the French government adopted a temporary state of emergency, announcing that the country was ‘at war’ with the Islamic State of Iraq and the Levant. The emergency Law – extended until May 2016 – has included a series of measures strengthening law-enforcement scope of actions, including preventive stop-and-frisk, housing arrest without prior judicial approval, warrantless searches, police raids, and citizenship withdrawal for individuals suspected of being involved in terrorist activities. Over a period of six months, more than 3200 raids have been conducted by law-enforcement officials and 400 people have been placed under house arrests. While the state of emergency seems to bear fruits, a recent report published by Human Rights Watch in February 2016 denounces abusive police practices and serious human right violations targeting mostly disadvantaged urban neighborhood residents.
Read more
Innovatief energie aanbesteden
De Rijksoverheid wil de Nederlandse energievoorziening verduurzamen om schadelijke gevolgen als klimaatverandering en milieuverontreiniging te beperken. In 2020 moet daarom minimaal 14% van het Nederlands energieverbruik opgewekt worden uit hernieuwbare bronnen. Een ambitieuze doelstelling die met het huidige tempo niet gehaald lijkt te worden. Zowel private organisaties als overheden zullen daarom extra maatregelen moeten nemen. De eigen energie-inkopen zijn hiervoor een logisch startpunt. Overheden kunnen daarbij gebruik maken van drie inkoopmodellen die door de universiteiten van Utrecht en Twente zijn ontwikkeld. De modellen zijn gericht op duurzame energieopwekking en -besparing en zijn allen toepasbaar onder de Nederlandse Aanbestedingswet.
Read more
